- 8 Kasım 2020
- Yayınlayan: Psk. İrem Bulut
- Kategori: Genel
Emeğin Boşa Gitmiyor, Sadece Stoklanıyor: Gizli Potansiyel Platosu
“İnsanlar birkaç küçük değişiklik yaparlar, somut bir sonuç görmezler ve durmaya karar verirler. ‘Bir aydır her gün koşuyorum, öyleyse neden vücudumda bir değişiklik göremiyorum?’ diye düşünürler.”
Önündeki masada bir buz küpünün olduğunu hayal edin.
Oda soğuk ve nefesini görebiliyorsunuz.
Şu anda -7 derece.
Oda, yavaşça ısınmaya başlıyor.
-6 derece
-5
-4
Buz küpü hala önündeki masada duruyor.
-3 derece.
-2.
-1.
Hala hiçbir şey olmadı.
Sonra 0 derece. Buz erimeye başlıyor. 1 derecelik artış, görünüşte önceki sıcaklık artışlarından farklı olmayan bu bir derecelik değişim, devasa bir değişimin kilidini açtı.
Daha önce Başarı ve Buzdağı İllüzyonu yazımızda da konuştuğumuz gibi, çoğu başarı yıllar harcanarak elde edilen gelişmeler sonucu gelir. Çığır açan anlar, genellikle büyük değişimi ortaya çıkarmak için gereken potansiyeli oluşturan önceki birçok eylemin sonucudur. Bu paterni her yerde görebilirsiniz. Bambu, 6 hafta içinde 30 metre birden yükselmeden önce yer altında geniş kök sistemini kurar, bu sebeple için ilk 5 senesinde görünürde oldukça kısadır. Kanser, sürecinin yüzde 80’ini tespit edilemez şekilde geçirir, sonra aylar içinde vücudu ele geçirir. Benzer şekilde, alışkanlıklar genellikle kritik eşiği geçene kadar bir fark yaratmaz. Her görevin erken ve orta aşamalarında genellikle bir ‘hayal kırıklığı vadisi’ vardır. Doğrusal bir şekilde ilerleme kaydetmeyi umarız ancak ilk günler, haftalar hatta aylar boyunca başarısız sonuçların görülmesi canımızı sıkar. İlerleme kaydediyormuş gibi hissetmeyiz.
“Her gün elimden geldiğince soru çözüyorum, neden netlerim artmıyor?”
Bu gibi düşünceler aklımızda gezinirken, yeni başlanılan iyi alışkanlıkları bırakmak kolay gelir. Ancak anlamlı bir fark yaratmak için ve alışkanlıkların bu yatay seyri aşması için uzun süre devam etmesi gerekiyor — buna ‘Atomic Habits’ kitabının yazarı James Clear ‘Gizli Potansiyel Platosu’ diyor. Clear’a göre, kendinizi iyi alışkanlık edinmekte ya da kötü bir alışkanlığı bırakmakta zorlanırken bulursanız, bunun nedeni gelişme yeteneğini kaybetmiş olmanız değildir. Genellikle sebebi Gizli Potansiyel Plato’nuzu geçememenizdir.
Platoyu geçmek için anahtar sözcükler: sabır ve istikrar.
İlerlemenin genellikle doğrusal olmasını bekliyoruz. Hızlı bir şekilde sonuçlanmasını umuyoruz. Oysa çabalarımızın sonuçları çoğu zaman geç gelir. Aylar, hatta yıllar boyunca yaptığımız onca çalışmanın gerçek değerini fark etmeyiz. Bu, insanların haftalar ya da aylar süren sıkı bir çalışma yaptıktan sonra herhangi bir sonuç almadan cesaretsiz hissettikleri bir “hayal kırıklığı vadisi (valley of disappointment)” ile sonuçlanabilir.
“Çok çalışmaya rağmen başarı elde edememek ile ilgili şikayet etmek, bir buz küpünün -7 ile -1 derece arasında ısıtıldığında erimemesinden şikayet etmek gibidir.”
Çabanız boşa gitmedi; sadece yeterli seviyeye gelmesi için depolanıyor.
‘Bütün eylem 0 derecede gerçekleşir.’
Gizli Potansiyel Plato’nuzu geçtiğinizde; dış dünya tüm süreci bilmez, görmez; sadece sondaki başarı anını görür. Ama biliyorsunuz ki, uzun zaman önce yaptığınız çalışma — ki herhangi bir ilerleme kaydetmemiş gibi görünüyordunuz — bugünkü sıçramayı mümkün kılıyor.
“Tüm büyük şeyler küçük başlangıçlardan gelir. Her alışkanlığın tohumu küçük bir karardır. Ancak bu karar tekrarlandıkça alışkanlık filizlenir ve güçlenir. Kökler yerleşir ve dallar büyür. Kötü bir alışkanlığı kırma görevi, içimizdeki güçlü bir meşeyi sökmek gibidir. Ve iyi bir alışkanlık oluşturma görevi hassas bir çiçek yetiştirmek gibidir.”
Kendimize her gün hatırlatmamız gereken bir şey gibi duruyor, ne dersiniz?
Kaynak: Cleas, J. (2018). Atomic habits: an easy & proven way to build good habits & break bad ones. New York: Penguin Random House LLC.
