- 21 Mart 2021
- Yayınlayan: Psk. İrem Bulut
- Kategoriler: Genel, TYT - AYT
Sosyal Ağlarımızın Şaşırtıcı Gücü
Hiç en yakın arkadaşının kız kardeşinin erkek arkadaşının sizin psikolojik iyi oluşunuz üzerinde etkisi olabileceğini düşünmüş müydünüz? Veya arkadaşınızın arkadaşının hiç tanışmadığınız arkadaşının mutluluğunuzu etkileyebileceğini? Sosyal ağlar; ders çalışma alışkanlığından seçim yapmaya, sağlıklı beslenme tutumundan ilişki kurma şeklimize kadar hayatımızı her yönden etkiler (1).
Bireyler olarak sosyal ağımızı geniş çapta şekillendirme becerisine sahibiz. Bununla birlikte ağımızın içindeki diğer kişiler de bizi şekillendirir. Karşılıklı bir ilişki söz konusudur. Hiçbir arkadaşı olmayan biri, on arkadaşı olan birinden farklı bir hayata sahiptir. Ama hiç arkadaşı olmayan on arkadaşa sahip olmak ile (Bkz. A kişisi) her birinin onar arkadaşı olan on arkadaşa sahip olmak (Bkz. B kişisi) arasında da büyük fark olabilir. İlk durumda on kişiyle bağlantıdasınız, ikinci durumda ise on kişiyle ve onların yüz arkadaşıyla ve o yüz arkadaşın kendi arkadaşlarıyla bağlantıdasınız…
Altı Adımlık Mesafe (Six degrees of separation)
Stanley Milgram 1960’larda “dünya küçük” fikrini incelemek için basit ama ilginç bir deney tasarladı. Deney sonucunda dünya üzerindeki herhangi iki insanın birbirinden en fazla altı insan uzaklığında olduğu gözlemlendi (2)
Deneyin adımları şöyleydi:
1) Amerika’nın orta eyaletlerinden gönüllüler belirlendi ve posta yolu ile aldıkları mektupları Boston’da bilgileri verilen hedef kişiye göndermeleri istendi.
2) Gönüllüden, hedef kişiyi tanıyor ise mektubu direkt ona göndermesi, aksi takdirde mektubun üzerine ismini ekleyerek hedef kişiyi tanıyacağını düşündüğü kişiye göndermesi ve görevi ona devretmesi istendi.
3) Mektup Boston’daki hedef kişinin eline ulaşınca, bu görevin kaç kişi vasıtasıyla tamamlandığı hesaplandı.
Zamanın koşullarını ve teknolojik imkanlarını göz önüne alınca insan zinciri uzadıkça mektupların kaybolma olasılığı artmış gözüküyor. Zira gönderilen 296 mektuptan sadece 64 tanesi hedef kişiye ulaşmıştı. Ulaşan bu mektuplar incelenince ABD’de yaşayanların birbirinden yalnızca altı insan kadar uzakta olduğu ortaya çıktı.
Gelişen teknoloji ve çevrimiçi ağların kuvvetlenmesi ile benzer deneyler yapıldı. Facebook veri ekibi Kasım 2011’de yaptığı araştırmada tüm Facebook kullanıcıları arasında (69 milyar arkadaşlık bağlantısına sahip 721 milyon kullanıcı) ortalama 4.74 mesafe olduğunu raporladı (3). 5 yıl sonra Facebook deneyi arkadaşlık günü anısına tekrarladı ve 1,6 milyar kullanıcıya (dünya nüfusunun yaklaşık %22’si) sahip olduğu Şubat 2016’da mesafenin 4,57′ye düştüğünü bildirdi (4). Pandemi süreci ile online yaşamın artması sonucu bu mesafenin son bir senede kaça düşmüş olabileceğiyse merak konusu…
Dolayısıyla, Venedik’teki bir market çalışanından çok beğendiğiniz Hallowood yıldızına kadar dünyadaki her bireyin üzerinizdeki etkisi tahmin edebileceğinizden çok daha fazla.
Nasıl ki tek bir virüs bir kişiden tüm dünyaya bulaşabiliyorsa; duyguların bulaşıcılığını göz önüne aldığımızda, olumlu-olumsuz duygular da tüm dünyayı etkileyecek potansiyeldedir.
John Locke bizleri bukalemuna benzetir. Ne hissettiğimiz, ne düşündüğümüz, ne yaptığımız çevremizdekilere bağlıdır. Neye maruz kalıyorsak, neyle besleniyorsak, kimlerle görüşüyorsak biz de o yönde değişiyor ve dönüşüyoruz. Bu sebeple kimlerle iletişim halinde olduğumuz konusunda oldukça dikkatli davranmamız gerekiyor. Çünkü Jim Rohn’un dediği gibi, “Hepimiz beraber en çok zaman geçirdiğimiz beş kişinin ortalamasıyız.”
Etki ve etkilenme gücümüzü unutmamamız dileğiyle…
Kaynaklar:
(1) Christakis, N. A., & Fowler, J. H. (2009). Connected: the surprising power of our social networks and how they shape our lives — how your friends’ friends’ friends affect everything you feel, think, and do. New York: Little, Brown and Company.
(2) Travers, J., & Milgram, S. (1969). An experimental study of the small world problem. Sociometry, 32(4), 425. doi:10.2307/2786545
(3) Barnett, E. (22 Kasım 2011). Facebook cuts six degress of separation to four. [Blog gönderisi].
Erişim adresi: https://www.telegraph.co.uk/technology/facebook/8906693/Facebook-cuts-six-degrees-of-separation-to-four.html
(4) Edunov, S., Bhagat, S., Burke, M., Duik, C., & Filiz, İ. O. (4 Şubat 2016). Three and a half degrees of separation. [Blog gönderisi].
Erişim adresi: https://research.fb.com/three-and-a-half-degrees-of-separation/
